WOORDENLIJST

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

 

A
Agent Autonoom functionerend computerprogramma dat in staat is informatie of kennis te verzamelen, te bewerken en te presenteren of acties te ondernemen. Top
B Top
Beperkt zoeken

 

Binnen gestelde voorwaarden (tijd, inspanning) een zoekruimte doorzoeken en de beste tot dan toe gevonden oplossing als resultaat presenteren. Top
Beslisbomen

 

Boom (graaf) die gebruikt wordt bij het classificeren van voorbeelden. Beginnend in de wortel wordt, afhankelijk van waargenomen kenmerken, in de boom gezocht totdat een oplossing is gevonden. Top
C Top
Case-based reasoning = Casus gebaseerd redeneren
Bij case-based reasoning wordt geredeneerd op basis van een verzameling voorbeelden die is opgebouwd. Nieuwe voorbeelden kunnen met de beschikbare worden vergeleken om tot goede conclusies te komen.
Top
Cause = oorzaak
Bij diagnose is dit de oorzaak van slecht functioneren.
Top
Classificeren Aangeven tot welke klasse een gegeven object behoort, op basis van de bekende eigenschappen van het object. Top
Closed model of failure = gesloten foutmodel
De aanname bij diagnose dat er geen andere fout op kan treden dan die uit een gegeven foutmodel.
Top
CommonKADS Methodologie voor de ontwikkeling van kennissystemen. Top
Compensating symptoms = compenserende symptomen
Als twee ziekten of fouten allebei aanwezig zijn, kunnen er minder symptomen verschijnen dan er in de vereniging van hun afzonderlijke verzamelingen symptomen zitten (bijvoorbeeld: een verhoogde bloeddruk en een verlaagde bloeddruk kunnen elkaar compenseren).
Top
Compenserende symptomen Als twee ziekten of fouten allebei aanwezig zijn, kunnen er minder symptomen verschijnen dan er in de vereniging van hun afzonderlijke verzamelingen symptomen zitten (bijvoorbeeld: een verhoogde bloeddruk en een verlaagde bloeddruk kunnen elkaar compenseren). Top
Conjunctie Logische formule bestaande uit twee of meer proposities (of formules) verbonden door de logische ‘en’-operator. Een conjunctie is alléén waar als de delen waar zijn.
Voorbeeld:
Logische formule: p en q
Deze formule is alléén waar als zowel p als q waar zijn
Top
Configuratie

 

Elementen uit een gegeven verzameling samenvoegen tot een geheel dat aan bepaalde gestelde specificaties voldoet. Top
Constraint propagation = overdragen van beperkingen
Methode die wordt toegepast bij het vaststellen van disfunctioneren door voorwaartse of achterwaartse simulatie
Top
D Top
Data = gegevens.
Gegevens zijn symbolen zonder interpretatie.
Top
Datamining Methodes om in grote hoeveelheden gegevens verbanden en relaties te kerkennen. Top
Data space = gegevensruimte
Eindige verzameling met de resultaten van mogelijke metingen. Andere benamingen voor metingen zijn observaties of symptomen.
Top
Diagnose

 

Diagnose is het achterhalen van oorzaken waarom een systeem niet functioneert zoals het zou behoren te doen. Top
Disjunctie Logische formule bestaande uit twee of meer proposities  (of formules) verbonden door de logische ‘of’-operator. Een disjunctie is waar als één van haar delen waar is.
Voorbeeld:
Logische formule: p of q
Deze formule is waar als óf p, óf q, óf beide waar zijn.
Top
Domeinkennis Domeinkennis is specifieke kennis van het domein van een bepaald probleem. Voor het diagnosticeren van infecties gaat het bijvoorbeeld om de kennis van alle voorkomende infecties, de indelingen in groepen ervan, de virussen of bacteriën die de infecties veroorzaken. Naast deze domeinkennis is ook nog kennis nodig hoe een bepaalde taak uitgevoerd moet worden: taakkennis. Top
Domeinmodel In een domeinmodel is de kennis van een bepaald domein vastgelegd. Het gaat daarbij om definities van de gebruikte begrippen en concepten, en de eigenschappen en onderlinge relaties ervan. Het domeinmodel bevat de domeinkennis in een gestructureerde vorm. Top
Drempeleffect

 

Men spreekt van een drempeleffect als een kleine verandering in de specificaties van een te configureren systeem een grote verandering in de oplossing veroorzaakt. Top
E Top
Eclectic = eclectisch
Letterlijk: vrijelijk ontlenend aan verschillende bronnen. Interpretatie: niet volgens één vaste theorie, maar per geval uitkiezend welke kennis het beste gebruikt kan worden.
Top
Eclectisch

 

Letterlijk: vrijelijk ontlenend aan verschillende bronnen. Interpretatie: niet volgens één vaste theorie, maar per geval uitkiezend welke kennis het beste gebruikt kan worden. Top
Enkelvoudige fout

 

Een oorzaak van slecht functioneren die niet bestaat uit meerdere deeloorzaken. Top
Evoke = suggereren Top
Exhaustive search = uitputtend zoeken
Van alle elementen van de zoekruimte nagaan of ze aan de gestelde criteria voldoen.
Expertsysteem Expertsystemen bevatten kennis van een bepaald domein en kunnen daarmee redeneren om nieuwe conclusies te trekken, op soortgelijke wijze als menselijke expters dat doen. Top
F Top
Fault = fout
Andere vertalingen: oorzaak, syndroom, ziekte.
Top
Fysieke symboolsystemen Systemen waarin fysieke symbolen zijn ondergebracht. Een computer is een systeem met fysieke symbolen: de symbolen worden gerepresenteerd door de bits en bytes die in het geheugen en de processors zijn opgeslagen. Top
G Top
Gegevens

 

Gegevens zijn symbolen zonder interpretatie. Top
Gegevensruimte

 

Eindige verzameling met de resultaten van mogelijke metingen. Andere benamingen voor metingen zijn observaties of symptomen. Top
Geheugengebaseerd leren

 

Leermethode waarbij alle voorbeelden uit de leerfase worden onthouden en nieuwe gevallen worden vergeleken met de onthouden voorbeelden. Top
Generaliserend vermogen Mate waarin een leeralgoritme kan leren, ofwel mate waarin nieuwe voorbeelden op juiste wijze worden geclassificeerd. Top
Geobserveerde waarden

 

De waarden van metingen die op instrumenten, gekoppeld aan een fysiek systeem en zijn fysieke omgeving, zijn afgelezen. Top
Gesloten foutmodel

 

De aanname bij diagnose dat er geen andere fout op kan treden dan die uit een gegeven foutmodel. Top
Guided-probe approach = metingengestuurde benadering
Methode waarin stroomopwaarts de causale keten wordt gevolgd om fouten in een systeem te vinden.
Top
H Top
Heuristiek De term heuristiek kan opgevat worden als ‘vuistregel’. Heuristische kennis is kennis die niet gebaseerd is op theoretische modellen of procedures, maar meer op de ervaringsgegevens van experts. Top
Heuristische kennis Kennis gebaseerd op heuristieken.
Heuristische kennis is kennis die niet gebaseerd is op theoretische modellen of procedures, maar meer op de ervaringsgegevens van experts. Als er geen methoden of voorschriften bekend zijn om oplossingen te vinden voor bepaalde problemen, bijvoorbeeld omdat het probleem daarvoor te complex is of dat er onduidelijk criteria voor een oplossing zijn, dan wordt gebruik van heuristieken gemaakt om toch tot een oplossing te kunnen komen.
Top
Horizoneffect

 

Men spreekt van een horizoneffect om aan te geven dat als bij configuratie keuzen op hoofdlijnen moeten worden gedaan, niet alle consequentie tot in detail bekend zijn. Top
Hypothese Voorlopige veronderstelling. Top
Hypothese-discriminatie Hypothese discriminatie is het onderdeel van diagnose waarbij, door op een rationele manier nieuwe metingen te kiezen, net zolang hypothesen worden uitgesloten totdat een acceptabele diagnose overblijft. Top
Hypothesis discrimination = hypothese-discriminatie
Hypothese discriminatie is het onderdeel van diagnose waarbij, door op een rationele manier nieuwe metingen te kiezen, net zolang hypothesen worden uitgesloten totdat een acceptabele diagnose overblijft.
Top
Hypothesis space = hypotheseruimte
De verzameling met hypothesen over wat er mis kan zijn met een systeem dat gediagnosticeerd wordt.
Top
Hypotheseruimte

 

De verzameling met hypothesen over wat er mis kan zijn met een systeem dat gediagnosticeerd wordt. Top
I Top
Inferentiemechanisme Onderdeel van expertsysteem dat in staat is te redeneren met domein-specifieke kennis. Top
Informatie Gegevens die een betekenis hebben.
Intelligent agent Autonoom functionerend computerprogramma dat in staat is informatie of kennis te verzamelen, te bewerken en te presenteren of acties te ondernemen. Top
J Top
K Top
Kennis Kennis is datgene wat mensen in staat stelt om betekenis toe te kennen aan gegevens en zodoende informatie te genereren. Kennis is het geheel aan inzichten, ervaringen en procedures die voor juist en waar worden gehouden en die richting geven aan denken, handelen en communiceren van mensen. Top
Kennisacquisitie Kennisacquisistie is het proces om kennis uit bronnen (personen, documenten, informatie, gegevens) te achterhalen en te formaliseren, zodat het in geautomatiseerde systemen kan worden ondergebracht. Top

 

Kennisbank Onderdeel van expertsysteem waarin de domein-specifieke kennis is ondergebracht. Top
Kenniselicitatie Kenniselicitatie is een onderdeel van Kennisacquisitie. Kenniselicitatie behest het achterhalen van de kennis bij experts of uit andere bronnen. Samen met kennismodelleren vormt het het gehele proces van kennisacquisitie. Top
Kennisgebaseerd systeem = kennissysteem
Geautomatiseerd systeem waarin kennis wordt benut om problemen op te lossen. Kennis kan afkomstig zijn van menselijke experts, maar ook uit procedures, handboeken, of het resultaat zijn van het verzamelen van informatie of ervaringen.
Er is geen eenduidige overeenstem- ming over het begrip kennissysteem en het wordt dan ook in verschillende situaties verschillend gebruikt.
Top
Kennismanagement Kennismanagement houdt zich bezig met de ontwikkeling van methoden en instrumenten om kennis binnen organisaties te beheren, zowel op lokaal, nationaal als internationaal niveau. Het perspectief is vooral organisatorisch en bedrijfskundig; technologieën, zoals kennistechnologie en internettechnologie, worden als instrumenten gezien om tot goed kennismanagement te komen. Top
Kennismodel = domeinmodel
In een domeinmodel is de kennis van een bepaald domein vastgelegd. Het gaat daarbij om definities van de gebruikte begrippen en concepten, en de eigenschappen en onderlinge relaties ervan. Het domeinmodel bevat de domeinkennis in een gestructureerde vorm.
Top
Kennismodelleren Het onderbrengen in geformaliseerde modellen en structuren van geëliciteerde kennis, voor gebruik in geautomatiseerde systemen. Samen met kenniselicitatie vormt het het gehele proces van kennisacquisitie. Top
Kennisniveau Het niveau waarop op conceptuele wijze wordt beschrijven hoe een kennissysteem gebruik maakt van zowel domeinkennis als taakkennis om een probleem op te lossen. Hoe de kennis precies in het systeem is ondergebracht is geen onderdeel van het kennisniveau, maar van het symboolniveau. Top
Kernscherm Gedeelte van uw beeldscherm rechtsboven bij de elektronische presentatie van de cursus. In het kernscherm worden getoond: leerkern en samenvatting. Top
Kennissysteem

 

 

 

 

 

Geautomatiseerd systeem waarin kennis wordt benut om problemen op te lossen. Kennis kan afkomstig zijn van menselijke experts, maar ook uit procedures, handboeken, of het resultaat zijn van het verzamelen van informatie of ervaringen.
Er is geen eenduidige overeenstemming over het begrip kennissysteem en het wordt dan ook in verschillende situaties verschillend gebruikt.
Top
Kennistechnologie

 

 

Het geheel aan methoden en technieken om systemen te ontwikkelen die kennis kunnen achterhalen, vastleggen en manipuleren om problemen op te lossen, adviezen te geven of acties te ondernemen. Top
Knowledge acquisition

 

 

 

= kennisacquisitie
Kennisacquisistie is het proces om kennis uit bronnen (personen, documenten, informatie, gegevens) te achterhalen en te formaliseren, zodat het in geautomatiseerde systemen kan worden ondergebracht.
Top
Knowledge base

 

= kennisbank
Onderdeel van een expertsysteem  waarin de domein-specifieke kennis is ondergebracht.
Top
Knowledge discovery = datamining
Methodes om in grote hoeveelheden gegevens verbanden en relaties te herkennen.
Top
L Top
Leeralgoritme Algoritme voor een geautomatiseerd systeem waarmee algemeen geldende kenmerken van voorbeelden kunnen worden opgespoord. Top
LISP Functionele programmeertaal die geschikt is voor de ontwikkeling van kennissystemen. Top
M Top
Machinaal leren Methoden en technieken om machines geautomatiseerd te laten leren. Veelal wordt daartoe een (groot) aantal voorbeelden aan de machine gepresenteerd, waarna de machine nieuwe gevallen op een juiste manier moet afhandelen. Top
Machtsverzameling De machtsverzameling P(A) van een verzameling A is de verzameling met alle deelverzamelingen van A.
Voorbeeld: als A = {1, 2, 3}, dan is P(A) = {{1},{2},{3},{1, 2},{1, 3},{2, 3}, ‘lege verzameling’, A}.
Als het aantal elementen van A gelijk is aan n, dan is het aantal elementen van P(A) gelijk aan 2n.
Top
Meerlaags perceptron = neuraal netwerk
Geautomatiseerd systeem dat in staat is aan de hand van voorbeelden situaties te leren herkennen en daarna in staat is nieuwe situaties te beoordelen.
Top
Meervoudige fout Een oorzaak van slecht functioneren die bestaat uit meerdere deeloorzaken. Top
Meervoudige symptomen

 

Een fout of ziekte kan meerdere symptomen tegelijk hebben (bijvoorbeeld koorts en een hoge bloeddruk). Top
Meetpunt Nieuwe observatie die bij diagnose een rol speelt voor hypothese-disccriminatie. In elektronische circuits is dit vaak een fysiek meetpunt, bij medische diagnoses kan het een test zijn. Top
Memory-based leren = geheugengebaseerd leren
Leermethode waarbij alle voorbeelden uit de leerfase worden onthouden
Top
Menuscherm Linkerdeel van uw beeldscherm bij de elektronische presentatie van deze cursus. Via het menuscherm kunt u de hoofdstukken en paragrafen opzoeken die u wilt bestuderen. Top
Metingengestuurde benadering

 

Methode waarin stroomopwaarts de causale keten wordt gevolgd om fouten in een systeem te vinden. Top
Multiple fault = meervoudige fout
Een oorzaak van slecht functioneren die bestaat uit meerdere deeloorzaken.
Top
Multiple symptoms = meervoudige symptomen
Een fout of ziekte kan meerdere symptomen tegelijk hebben (bijvoorbeeld koorts en een hoge bloeddruk).
Top
MYCIN MYCIN is een van de eerste kennissystemen geweest en heeft belangrijk bijgedragen aan de theorievorming. Het was een systeem voor het diagnosticeren van infecties en voorstellen van medicaties. Top
N Top
Neuraal netwerk Geautomatiseerd systeem dat in staat is aan de hand van voorbeelden situaties te leren herkennen en daarna in staat is nieuwe situaties te beoordelen. Top
Normal values = normale waarden
De waarden van metingen voor een bepaalde variabele die kunnen voorkomen onder de normale omstandigheden (bij goed functioneren) van het systeem dat gemodelleerd is.
Top
Normale waarden

 

De waarden van metingen voor een bepaalde variabele die kunnen voorkomen onder de normale omstandigheden (bij goed functioneren) van het systeem dat gemodelleerd is. Top
Nosology = ziekteleer
Een taxonomie voor ziekten, die gebaseerd kan zijn op anatomische locatie (bijvoorbeeld een orgaan), oorzaak (bijvoorbeeld een bacterie-type), symptomen, reparaties (bijvoorbeeld: reageert op aspirine) of een combinatie hiervan.
Top
O Top
Observed values = geobserveerde waarden
De waarden van metingen die op instrumenten, gekoppeld aan een fysiek systeem en zijn fysieke omgeving, zijn afgelezen.
Top
Oorzaak Bij diagnose is dit de oorzaak van slecht functioneren. Top
Open-ended model of failure = open foutmodel
Het bekijken van steeds complexere foutmodellen als het eenvoudiger foutmodel geen bevredigende oplossing oplevert.
Top
Open foutmodel

 

Het bekijken van steeds complexere foutmodellen als het eenvoudiger foutmodel geen bevredigende oplossing oplevert. Top
Optimaal zoeken De zoekruimte doorzoeken tot de oplossing is gevonden die het best aan de gestelde criteria voldoet. Top
Optimizing search = optimaal zoeken
De zoekruimte doorzoeken tot de oplossing is gevonden die het best aan de gestelde criteria voldoet.
Top
Overdragen van beperkingen Methode die wordt toegepast bij het vaststellen van disfunctioneren door voorwaartse of achterwaartse simulatie Top
Overlappende symptomen Verschillende fouten of ziekten kunnen eenzelfde symptoom veroorzaken (bijvoorbeeld: vele ziekten hebben koorts als symptoom). Top
Overlapping symptoms = overlappende symptomen
Verschillende fouten of ziekten kunnen eenzelfde symptoom veroorzaken (bijvoorbeeld: vele ziekten hebben koorts als symptoom).
Top
P Top
Paradigm shift Veranderende visie op een probleem als er aan de oplossing of de ontwikkeling van een systeem wordt gewerkt. Top
Predicted values = voorspelde waarden
De waarden van metingen voor een bepaalde variabele die men verwacht op grond van het model en verder kennis.
Top
Probe point = meetpunt
Nieuwe observatie die bij diagnose een rol speelt voor hypothese-disccriminatie. In elektronische circuits is dit vaak een fysiek meetpunt, bij medische diagnoses kan het een test zijn.
Top
Procesmodel = taakmodel
In een taakmodel is vastgelegd welke processen moeten worden uitgevoerd en welke kennis moet worden benut om een bepaalde taak uit te voeren. Voor vele taken bestaan generieke taakmodellen, bijvoorbeeld voor classificatie, configuratie, diagnose, enzovoorts.
Top
Productieregel Productieregels zijn de basis van regelgebaseerde kennissystemen en hebben een ALS ... DAN ... formaat. Zodra aan de condities achter ALS is voldaan, worden de acties achter DAN uitgevoerd. Top
Propositie

 

Bouwsteen van de propositielogica en staat voor een uitspraak die waar is of niet waar is. Voorbeeld: Jan is thuis. Top
Q Top
R Top
Regressie Numeriek functioneel verband zoeken tussen verschillende variabelen. Voorbeeld: zoeken naar het verband tussen leeftijd en lengte van mensen; het resultaat zal een groeicurve zijn. Top
Repair space = reparatieruimte
Verzameling mogelijke acties om slecht functionerend systeem te behandelen.
Top
Reparatieruimte Verzameling mogelijke acties om slecht functionerend systeem te behandelen. Top
Resource limited search = beperkt zoeken
Binnen gestelde voorwaarden (tijd, inspanning) een zoekruimte doorzoeken en de beste tot dan toe gevonden oplossing als resultaat presenteren.
Top
S Top
Satisficing search = voldoende zoeken
De zoekruimte doorzoeken tot een oplossing is gevonden die aan de gestelde criteria voldoet.
Top
SDF Methodologie voor de ontwikkeling van kennissystemen, die verschillende andere methoden integreert. Top
Semantiek Toekennen van betekenis aan symbolen. Top
Semantisch netwerk Graaf bestaande uit punten en pijlen daartussen, waar aan de punten en pijlen betekenisvolle attributen zijn toegekend. Top
Single fault = enkelvoudige fout
Een oorzaak van slecht functioneren die niet bestaat uit meerdere deeloorzaken.
Top
Steunscherm Gedeelte van uw beeldscherm rechtsonder bij de elektronische presentatie van de cursus. In het steunscherm worden getoond: leerdoelen, studeeraanwijzingen, voorkennis, extra uitleg, opgaven, uitwerkingen, verwijzingen en deze woordenlijst. Top
Symbool Representaties (bijvoorbeeld letters, cijfers, plaatjes) van betekenisvolle entiteiten die door waarnemers of systemen kunnen worden waargenomen, geïnterpreteerd, bewerkt en opgeslagen. Top
Symboolniveau Het niveau waarop op gedetailleerde wijze is beschreven hoe in een kennissysteem kennis van domein en taken is ondergebracht om problemen op te kunnen lossen. Op dit niveau is dus aangeven hoe feiten, gegevens, relaties, procedures en dergelijke zijn geïmplementeerd. Top
Symboolstructuur Combinatie van symbolen die op betekenisvolle wijze in een complexere structuur zijn ondergebracht. Top
Synergetic symptoms = versterkende symptomen
Als twee ziekten of fouten allebei aanwezig zijn, kunnen er meer symptomen verschijnen dan er in de vereniging van hun afzonderlijke verzamelingen symptomen zitten.
Top
Systeemmodel

 

Het systeemmodel beschrijft de structuur en het gedrag van het gediagnosticeerde systeem en enkele relevante elementen van zijn omgeving. Top
System model = systeemmodel
Het systeemmodel beschrijft de structuur en het gedrag van het gediagnosticeerde systeem en enkele relevante elementen van zijn omgeving.
Top
T Top
Taakkennis Kennis die te maken heeft met een bepaalde taak, bijvoorbeeld diagnose of classificatie. Dergelijke taken worden uitgevoerd bij het oplossen van heel verschillende problemen, voor diagnose bijvoorbeeld het vaststellen van de ziekte van een patiënt of het achterhalen van een defecte component in een computer. De aanpak van de taak is ondanks de verschillende problemen in hoofdlijnen steeds dezelfde.
Naast taakkennis is voor het oplossen van problemen ook altijd domeinkennis nodig.
Top
Taakmodel In een taakmodel is vastgelegd welke processen moeten worden uitgevoerd en welke kennis moet worden benut om een bepaalde taak uit te voeren. Voor vele taken bestaan generieke taakmodellen, bijvoorbeeld voor classificatie, configuratie, diagnose, enzovoorts. Top
Tactiele informatie Informatie die waargenomen wordt met tactiele zintuigen: ruiken, voelen. Top
U Top
Uitputten zoeken Van alle elementen van de zoekruimte nagaan of ze aan de gestelde criteria voldoen. Top
V Top
Validatie Nagaan of een systeem een oplossing geeft voor het gestelde probleem. Top
Verificatie Nagaan of een systeem aan de gestelde specificaties voldoet. Top
Versterkende symptomen Als twee ziekten of fouten allebei aanwezig zijn, kunnen er meer symptomen verschijnen dan er in de vereniging van hun afzonderlijke verzamelingen symptomen zitten. Top
Voldoende zoeken De zoekruimte doorzoeken tot een oplossing is gevonden die aan de gestelde criteria voldoet. Top
Voorspelde waarden

 

De waarden van metingen voor een bepaalde variabele die men verwacht op grond van het model en verder kennis. Top
W Top
X Top
Y Top
Z Top
Ziekteleer

 

Een taxonomie voor ziekten, die gebaseerd kan zijn op anatomische locatie (bijvoorbeeld een orgaan), oorzaak (bijvoorbeeld een bacterie-type), symptomen, reparaties (bijvoorbeeld: reageert op aspirine) of een combinatie hiervan. Top