A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
A | ||
Agent | Autonoom functionerend computerprogramma dat in staat is informatie of kennis te verzamelen, te bewerken en te presenteren of acties te ondernemen. | Top |
B | Top | |
Beperkt zoeken | Binnen gestelde voorwaarden (tijd, inspanning) een zoekruimte doorzoeken en de beste tot dan toe gevonden oplossing als resultaat presenteren. | Top |
Beslisbomen | Boom (graaf) die gebruikt wordt bij het classificeren van voorbeelden. Beginnend in de wortel wordt, afhankelijk van waargenomen kenmerken, in de boom gezocht totdat een oplossing is gevonden. | Top |
C | Top | |
Case-based reasoning | = Casus gebaseerd redeneren Bij case-based reasoning wordt geredeneerd op basis van een verzameling voorbeelden die is opgebouwd. Nieuwe voorbeelden kunnen met de beschikbare worden vergeleken om tot goede conclusies te komen. |
Top |
Cause | = oorzaak Bij diagnose is dit de oorzaak van slecht functioneren. |
Top |
Classificeren | Aangeven tot welke klasse een gegeven object behoort, op basis van de bekende eigenschappen van het object. | Top |
Closed model of failure | = gesloten foutmodel De aanname bij diagnose dat er geen andere fout op kan treden dan die uit een gegeven foutmodel. |
Top |
CommonKADS | Methodologie voor de ontwikkeling van kennissystemen. | Top |
Compensating symptoms | = compenserende symptomen Als twee ziekten of fouten allebei aanwezig zijn, kunnen er minder symptomen verschijnen dan er in de vereniging van hun afzonderlijke verzamelingen symptomen zitten (bijvoorbeeld: een verhoogde bloeddruk en een verlaagde bloeddruk kunnen elkaar compenseren). |
Top |
Compenserende symptomen | Als twee ziekten of fouten allebei aanwezig zijn, kunnen er minder symptomen verschijnen dan er in de vereniging van hun afzonderlijke verzamelingen symptomen zitten (bijvoorbeeld: een verhoogde bloeddruk en een verlaagde bloeddruk kunnen elkaar compenseren). | Top |
Conjunctie | Logische formule bestaande uit
twee of meer proposities (of formules) verbonden door de
logische en-operator. Een conjunctie is alléén waar als de delen waar zijn. Voorbeeld: Logische formule: p en q Deze formule is alléén waar als zowel p als q waar zijn |
Top |
Configuratie | Elementen uit een gegeven verzameling samenvoegen tot een geheel dat aan bepaalde gestelde specificaties voldoet. | Top |
Constraint propagation | = overdragen van beperkingen Methode die wordt toegepast bij het vaststellen van disfunctioneren door voorwaartse of achterwaartse simulatie |
Top |
D | Top | |
Data | = gegevens. Gegevens zijn symbolen zonder interpretatie. |
Top |
Datamining | Methodes om in grote hoeveelheden gegevens verbanden en relaties te kerkennen. | Top |
Data space | = gegevensruimte
Eindige verzameling met de resultaten van mogelijke metingen. Andere benamingen voor metingen zijn observaties of symptomen. |
Top |
Diagnose | Diagnose is het achterhalen van oorzaken waarom een systeem niet functioneert zoals het zou behoren te doen. | Top |
Disjunctie | Logische formule bestaande uit
twee of meer proposities (of formules) verbonden door de
logische of-operator. Een disjunctie is waar als één van haar delen waar is. Voorbeeld: Logische formule: p of q Deze formule is waar als óf p, óf q, óf beide waar zijn. |
Top |
Domeinkennis | Domeinkennis is specifieke kennis van het domein van een bepaald probleem. Voor het diagnosticeren van infecties gaat het bijvoorbeeld om de kennis van alle voorkomende infecties, de indelingen in groepen ervan, de virussen of bacteriën die de infecties veroorzaken. Naast deze domeinkennis is ook nog kennis nodig hoe een bepaalde taak uitgevoerd moet worden: taakkennis. | Top |
Domeinmodel | In een domeinmodel is de kennis van een bepaald domein vastgelegd. Het gaat daarbij om definities van de gebruikte begrippen en concepten, en de eigenschappen en onderlinge relaties ervan. Het domeinmodel bevat de domeinkennis in een gestructureerde vorm. | Top |
Drempeleffect | Men spreekt van een drempeleffect als een kleine verandering in de specificaties van een te configureren systeem een grote verandering in de oplossing veroorzaakt. | Top |
E | Top | |
Eclectic | = eclectisch Letterlijk: vrijelijk ontlenend aan verschillende bronnen. Interpretatie: niet volgens één vaste theorie, maar per geval uitkiezend welke kennis het beste gebruikt kan worden. |
Top |
Eclectisch | Letterlijk: vrijelijk ontlenend aan verschillende bronnen. Interpretatie: niet volgens één vaste theorie, maar per geval uitkiezend welke kennis het beste gebruikt kan worden. | Top |
Enkelvoudige fout | Een oorzaak van slecht functioneren die niet bestaat uit meerdere deeloorzaken. | Top |
Evoke | = suggereren | Top |
Exhaustive search | = uitputtend zoeken Van alle elementen van de zoekruimte nagaan of ze aan de gestelde criteria voldoen. |
|
Expertsysteem | Expertsystemen bevatten kennis van een bepaald domein en kunnen daarmee redeneren om nieuwe conclusies te trekken, op soortgelijke wijze als menselijke expters dat doen. | Top |
F | Top | |
Fault | = fout Andere vertalingen: oorzaak, syndroom, ziekte. |
Top |
Fysieke symboolsystemen | Systemen waarin fysieke symbolen zijn ondergebracht. Een computer is een systeem met fysieke symbolen: de symbolen worden gerepresenteerd door de bits en bytes die in het geheugen en de processors zijn opgeslagen. | Top |
G | Top | |
Gegevens | Gegevens zijn symbolen zonder interpretatie. | Top |
Gegevensruimte | Eindige verzameling met de resultaten van mogelijke metingen. Andere benamingen voor metingen zijn observaties of symptomen. | Top |
Geheugengebaseerd leren | Leermethode waarbij alle voorbeelden uit de leerfase worden onthouden en nieuwe gevallen worden vergeleken met de onthouden voorbeelden. | Top |
Generaliserend vermogen | Mate waarin een leeralgoritme kan leren, ofwel mate waarin nieuwe voorbeelden op juiste wijze worden geclassificeerd. | Top |
Geobserveerde waarden | De waarden van metingen die op instrumenten, gekoppeld aan een fysiek systeem en zijn fysieke omgeving, zijn afgelezen. | Top |
Gesloten foutmodel | De aanname bij diagnose dat er geen andere fout op kan treden dan die uit een gegeven foutmodel. | Top |
Guided-probe approach | = metingengestuurde benadering Methode waarin stroomopwaarts de causale keten wordt gevolgd om fouten in een systeem te vinden. |
Top |
H | Top | |
Heuristiek | De term heuristiek kan opgevat worden als vuistregel. Heuristische kennis is kennis die niet gebaseerd is op theoretische modellen of procedures, maar meer op de ervaringsgegevens van experts. | Top |
Heuristische kennis | Kennis gebaseerd op heuristieken. Heuristische kennis is kennis die niet gebaseerd is op theoretische modellen of procedures, maar meer op de ervaringsgegevens van experts. Als er geen methoden of voorschriften bekend zijn om oplossingen te vinden voor bepaalde problemen, bijvoorbeeld omdat het probleem daarvoor te complex is of dat er onduidelijk criteria voor een oplossing zijn, dan wordt gebruik van heuristieken gemaakt om toch tot een oplossing te kunnen komen. |
Top |
Horizoneffect | Men spreekt van een horizoneffect om aan te geven dat als bij configuratie keuzen op hoofdlijnen moeten worden gedaan, niet alle consequentie tot in detail bekend zijn. | Top |
Hypothese | Voorlopige veronderstelling. | Top |
Hypothese-discriminatie | Hypothese discriminatie is het onderdeel van diagnose waarbij, door op een rationele manier nieuwe metingen te kiezen, net zolang hypothesen worden uitgesloten totdat een acceptabele diagnose overblijft. | Top |
Hypothesis discrimination | = hypothese-discriminatie Hypothese discriminatie is het onderdeel van diagnose waarbij, door op een rationele manier nieuwe metingen te kiezen, net zolang hypothesen worden uitgesloten totdat een acceptabele diagnose overblijft. |
Top |
Hypothesis space | = hypotheseruimte De verzameling met hypothesen over wat er mis kan zijn met een systeem dat gediagnosticeerd wordt. |
Top |
Hypotheseruimte | De verzameling met hypothesen over wat er mis kan zijn met een systeem dat gediagnosticeerd wordt. | Top |
I | Top | |
Inferentiemechanisme | Onderdeel van expertsysteem dat in staat is te redeneren met domein-specifieke kennis. | Top |
Informatie | Gegevens die een betekenis hebben. | |
Intelligent agent | Autonoom functionerend computerprogramma dat in staat is informatie of kennis te verzamelen, te bewerken en te presenteren of acties te ondernemen. | Top |
J | Top | |
K | Top | |
Kennis | Kennis is datgene wat mensen in staat stelt om betekenis toe te kennen aan gegevens en zodoende informatie te genereren. Kennis is het geheel aan inzichten, ervaringen en procedures die voor juist en waar worden gehouden en die richting geven aan denken, handelen en communiceren van mensen. | Top |
Kennisacquisitie | Kennisacquisistie is het proces om kennis uit bronnen (personen, documenten, informatie, gegevens) te achterhalen en te formaliseren, zodat het in geautomatiseerde systemen kan worden ondergebracht. | Top
|
Kennisbank | Onderdeel van expertsysteem waarin de domein-specifieke kennis is ondergebracht. | Top |
Kenniselicitatie | Kenniselicitatie is een onderdeel van Kennisacquisitie. Kenniselicitatie behest het achterhalen van de kennis bij experts of uit andere bronnen. Samen met kennismodelleren vormt het het gehele proces van kennisacquisitie. | Top |
Kennisgebaseerd systeem | = kennissysteem Geautomatiseerd systeem waarin kennis wordt benut om problemen op te lossen. Kennis kan afkomstig zijn van menselijke experts, maar ook uit procedures, handboeken, of het resultaat zijn van het verzamelen van informatie of ervaringen. Er is geen eenduidige overeenstem- ming over het begrip kennissysteem en het wordt dan ook in verschillende situaties verschillend gebruikt. |
Top |
Kennismanagement | Kennismanagement houdt zich bezig met de ontwikkeling van methoden en instrumenten om kennis binnen organisaties te beheren, zowel op lokaal, nationaal als internationaal niveau. Het perspectief is vooral organisatorisch en bedrijfskundig; technologieën, zoals kennistechnologie en internettechnologie, worden als instrumenten gezien om tot goed kennismanagement te komen. | Top |
Kennismodel | = domeinmodel In een domeinmodel is de kennis van een bepaald domein vastgelegd. Het gaat daarbij om definities van de gebruikte begrippen en concepten, en de eigenschappen en onderlinge relaties ervan. Het domeinmodel bevat de domeinkennis in een gestructureerde vorm. |
Top |
Kennismodelleren | Het onderbrengen in geformaliseerde modellen en structuren van geëliciteerde kennis, voor gebruik in geautomatiseerde systemen. Samen met kenniselicitatie vormt het het gehele proces van kennisacquisitie. | Top |
Kennisniveau | Het niveau waarop op conceptuele wijze wordt beschrijven hoe een kennissysteem gebruik maakt van zowel domeinkennis als taakkennis om een probleem op te lossen. Hoe de kennis precies in het systeem is ondergebracht is geen onderdeel van het kennisniveau, maar van het symboolniveau. | Top |
Kernscherm | Gedeelte van uw beeldscherm rechtsboven bij de elektronische presentatie van de cursus. In het kernscherm worden getoond: leerkern en samenvatting. | Top |
Kennissysteem
|
Geautomatiseerd systeem waarin kennis wordt benut om problemen op te lossen. Kennis kan afkomstig zijn
van menselijke experts, maar ook uit procedures, handboeken, of het resultaat zijn van het
verzamelen van informatie of ervaringen. Er is geen eenduidige overeenstemming over het begrip kennissysteem en het wordt dan ook in verschillende situaties verschillend gebruikt. |
Top |
Kennistechnologie
|
Het geheel aan methoden en technieken om systemen te ontwikkelen die kennis kunnen achterhalen, vastleggen en manipuleren om problemen op te lossen, adviezen te geven of acties te ondernemen. | Top |
Knowledge
acquisition
|
= kennisacquisitie Kennisacquisistie is het proces om kennis uit bronnen (personen, documenten, informatie, gegevens) te achterhalen en te formaliseren, zodat het in geautomatiseerde systemen kan worden ondergebracht. |
Top |
Knowledge base | = kennisbank Onderdeel van een expertsysteem waarin de domein-specifieke kennis is ondergebracht. |
Top |
Knowledge discovery | = datamining Methodes om in grote hoeveelheden gegevens verbanden en relaties te herkennen. |
Top |
L | Top | |
Leeralgoritme | Algoritme voor een geautomatiseerd systeem waarmee algemeen geldende kenmerken van voorbeelden kunnen worden opgespoord. | Top |
LISP | Functionele programmeertaal die geschikt is voor de ontwikkeling van kennissystemen. | Top |
M | Top | |
Machinaal leren | Methoden en technieken om machines geautomatiseerd te laten leren. Veelal wordt daartoe een (groot) aantal voorbeelden aan de machine gepresenteerd, waarna de machine nieuwe gevallen op een juiste manier moet afhandelen. | Top |
Machtsverzameling | De machtsverzameling P(A) van
een verzameling A is de verzameling met alle deelverzamelingen van A. Voorbeeld: als A = {1, 2, 3}, dan is P(A) = {{1},{2},{3},{1, 2},{1, 3},{2, 3}, lege verzameling, A}. Als het aantal elementen van A gelijk is aan n, dan is het aantal elementen van P(A) gelijk aan 2n. |
Top |
Meerlaags perceptron | = neuraal
netwerk Geautomatiseerd systeem dat in staat is aan de hand van voorbeelden situaties te leren herkennen en daarna in staat is nieuwe situaties te beoordelen. |
Top |
Meervoudige fout | Een oorzaak van slecht functioneren die bestaat uit meerdere deeloorzaken. | Top |
Meervoudige symptomen | Een fout of ziekte kan meerdere symptomen tegelijk hebben (bijvoorbeeld koorts en een hoge bloeddruk). | Top |
Meetpunt | Nieuwe observatie die bij diagnose een rol speelt voor hypothese-disccriminatie. In elektronische circuits is dit vaak een fysiek meetpunt, bij medische diagnoses kan het een test zijn. | Top |
Memory-based leren | = geheugengebaseerd leren Leermethode waarbij alle voorbeelden uit de leerfase worden onthouden |
Top |
Menuscherm | Linkerdeel van uw beeldscherm bij de elektronische presentatie van deze cursus. Via het menuscherm kunt u de hoofdstukken en paragrafen opzoeken die u wilt bestuderen. | Top |
Metingengestuurde benadering | Methode waarin stroomopwaarts de causale keten wordt gevolgd om fouten in een systeem te vinden. | Top |
Multiple fault | = meervoudige
fout Een oorzaak van slecht functioneren die bestaat uit meerdere deeloorzaken. |
Top |
Multiple symptoms | = meervoudige symptomen Een fout of ziekte kan meerdere symptomen tegelijk hebben (bijvoorbeeld koorts en een hoge bloeddruk). |
Top |
MYCIN | MYCIN is een van de eerste kennissystemen geweest en heeft belangrijk bijgedragen aan de theorievorming. Het was een systeem voor het diagnosticeren van infecties en voorstellen van medicaties. | Top |
N | Top | |
Neuraal netwerk | Geautomatiseerd systeem dat in staat is aan de hand van voorbeelden situaties te leren herkennen en daarna in staat is nieuwe situaties te beoordelen. | Top |
Normal values | = normale
waarden De waarden van metingen voor een bepaalde variabele die kunnen voorkomen onder de normale omstandigheden (bij goed functioneren) van het systeem dat gemodelleerd is. |
Top |
Normale waarden | De waarden van metingen voor een bepaalde variabele die kunnen voorkomen onder de normale omstandigheden (bij goed functioneren) van het systeem dat gemodelleerd is. | Top |
Nosology | = ziekteleer Een taxonomie voor ziekten, die gebaseerd kan zijn op anatomische locatie (bijvoorbeeld een orgaan), oorzaak (bijvoorbeeld een bacterie-type), symptomen, reparaties (bijvoorbeeld: reageert op aspirine) of een combinatie hiervan. |
Top |
O | Top | |
Observed values | = geobserveerde waarden De waarden van metingen die op instrumenten, gekoppeld aan een fysiek systeem en zijn fysieke omgeving, zijn afgelezen. |
Top |
Oorzaak | Bij diagnose is dit de oorzaak van slecht functioneren. | Top |
Open-ended model of failure | = open
foutmodel Het bekijken van steeds complexere foutmodellen als het eenvoudiger foutmodel geen bevredigende oplossing oplevert. |
Top |
Open foutmodel | Het bekijken van steeds complexere foutmodellen als het eenvoudiger foutmodel geen bevredigende oplossing oplevert. | Top |
Optimaal zoeken | De zoekruimte doorzoeken tot de oplossing is gevonden die het best aan de gestelde criteria voldoet. | Top |
Optimizing search | = optimaal zoeken De zoekruimte doorzoeken tot de oplossing is gevonden die het best aan de gestelde criteria voldoet. |
Top |
Overdragen van beperkingen | Methode die wordt toegepast bij het vaststellen van disfunctioneren door voorwaartse of achterwaartse simulatie | Top |
Overlappende symptomen | Verschillende fouten of ziekten kunnen eenzelfde symptoom veroorzaken (bijvoorbeeld: vele ziekten hebben koorts als symptoom). | Top |
Overlapping symptoms | = overlappende symptomen Verschillende fouten of ziekten kunnen eenzelfde symptoom veroorzaken (bijvoorbeeld: vele ziekten hebben koorts als symptoom). |
Top |
P | Top | |
Paradigm shift | Veranderende visie op een probleem als er aan de oplossing of de ontwikkeling van een systeem wordt gewerkt. | Top |
Predicted values | = voorspelde
waarden De waarden van metingen voor een bepaalde variabele die men verwacht op grond van het model en verder kennis. |
Top |
Probe point | = meetpunt Nieuwe observatie die bij diagnose een rol speelt voor hypothese-disccriminatie. In elektronische circuits is dit vaak een fysiek meetpunt, bij medische diagnoses kan het een test zijn. |
Top |
Procesmodel | = taakmodel In een taakmodel is vastgelegd welke processen moeten worden uitgevoerd en welke kennis moet worden benut om een bepaalde taak uit te voeren. Voor vele taken bestaan generieke taakmodellen, bijvoorbeeld voor classificatie, configuratie, diagnose, enzovoorts. |
Top |
Productieregel | Productieregels zijn de basis van regelgebaseerde kennissystemen en hebben een ALS ... DAN ... formaat. Zodra aan de condities achter ALS is voldaan, worden de acties achter DAN uitgevoerd. | Top |
Propositie | Bouwsteen van de propositielogica en staat voor een uitspraak die waar is of niet waar is. Voorbeeld: Jan is thuis. | Top |
Q | Top | |
R | Top | |
Regressie | Numeriek functioneel verband zoeken tussen verschillende variabelen. Voorbeeld: zoeken naar het verband tussen leeftijd en lengte van mensen; het resultaat zal een groeicurve zijn. | Top |
Repair space | = reparatieruimte Verzameling mogelijke acties om slecht functionerend systeem te behandelen. |
Top |
Reparatieruimte | Verzameling mogelijke acties om slecht functionerend systeem te behandelen. | Top |
Resource limited search | = beperkt zoeken Binnen gestelde voorwaarden (tijd, inspanning) een zoekruimte doorzoeken en de beste tot dan toe gevonden oplossing als resultaat presenteren. |
Top |
S | Top | |
Satisficing search | = voldoende zoeken De zoekruimte doorzoeken tot een oplossing is gevonden die aan de gestelde criteria voldoet. |
Top |
SDF | Methodologie voor de ontwikkeling van kennissystemen, die verschillende andere methoden integreert. | Top |
Semantiek | Toekennen van betekenis aan symbolen. | Top |
Semantisch netwerk | Graaf bestaande uit punten en pijlen daartussen, waar aan de punten en pijlen betekenisvolle attributen zijn toegekend. | Top |
Single fault | = enkelvoudige
fout Een oorzaak van slecht functioneren die niet bestaat uit meerdere deeloorzaken. |
Top |
Steunscherm | Gedeelte van uw beeldscherm rechtsonder bij de elektronische presentatie van de cursus. In het steunscherm worden getoond: leerdoelen, studeeraanwijzingen, voorkennis, extra uitleg, opgaven, uitwerkingen, verwijzingen en deze woordenlijst. | Top |
Symbool | Representaties (bijvoorbeeld letters, cijfers, plaatjes) van betekenisvolle entiteiten die door waarnemers of systemen kunnen worden waargenomen, geïnterpreteerd, bewerkt en opgeslagen. | Top |
Symboolniveau | Het niveau waarop op gedetailleerde wijze is beschreven hoe in een kennissysteem kennis van domein en taken is ondergebracht om problemen op te kunnen lossen. Op dit niveau is dus aangeven hoe feiten, gegevens, relaties, procedures en dergelijke zijn geïmplementeerd. | Top |
Symboolstructuur | Combinatie van symbolen die op betekenisvolle wijze in een complexere structuur zijn ondergebracht. | Top |
Synergetic symptoms | = versterkende symptomen Als twee ziekten of fouten allebei aanwezig zijn, kunnen er meer symptomen verschijnen dan er in de vereniging van hun afzonderlijke verzamelingen symptomen zitten. |
Top |
Systeemmodel | Het systeemmodel beschrijft de structuur en het gedrag van het gediagnosticeerde systeem en enkele relevante elementen van zijn omgeving. | Top |
System model | = systeemmodel Het systeemmodel beschrijft de structuur en het gedrag van het gediagnosticeerde systeem en enkele relevante elementen van zijn omgeving. |
Top |
T | Top | |
Taakkennis | Kennis die te maken heeft met
een bepaalde taak, bijvoorbeeld diagnose of classificatie. Dergelijke taken worden
uitgevoerd bij het oplossen van heel verschillende problemen, voor diagnose bijvoorbeeld
het vaststellen van de ziekte van een patiënt of het achterhalen van een defecte
component in een computer. De aanpak van de taak is ondanks de verschillende problemen in
hoofdlijnen steeds dezelfde. Naast taakkennis is voor het oplossen van problemen ook altijd domeinkennis nodig. |
Top |
Taakmodel | In een taakmodel is vastgelegd welke processen moeten worden uitgevoerd en welke kennis moet worden benut om een bepaalde taak uit te voeren. Voor vele taken bestaan generieke taakmodellen, bijvoorbeeld voor classificatie, configuratie, diagnose, enzovoorts. | Top |
Tactiele informatie | Informatie die waargenomen wordt met tactiele zintuigen: ruiken, voelen. | Top |
U | Top | |
Uitputten zoeken | Van alle elementen van de zoekruimte nagaan of ze aan de gestelde criteria voldoen. | Top |
V | Top | |
Validatie | Nagaan of een systeem een oplossing geeft voor het gestelde probleem. | Top |
Verificatie | Nagaan of een systeem aan de gestelde specificaties voldoet. | Top |
Versterkende symptomen | Als twee ziekten of fouten allebei aanwezig zijn, kunnen er meer symptomen verschijnen dan er in de vereniging van hun afzonderlijke verzamelingen symptomen zitten. | Top |
Voldoende zoeken | De zoekruimte doorzoeken tot een oplossing is gevonden die aan de gestelde criteria voldoet. | Top |
Voorspelde waarden | De waarden van metingen voor een bepaalde variabele die men verwacht op grond van het model en verder kennis. | Top |
W | Top | |
X | Top | |
Y | Top | |
Z | Top | |
Ziekteleer | Een taxonomie voor ziekten, die gebaseerd kan zijn op anatomische locatie (bijvoorbeeld een orgaan), oorzaak (bijvoorbeeld een bacterie-type), symptomen, reparaties (bijvoorbeeld: reageert op aspirine) of een combinatie hiervan. | Top |